Geplaatst op 15 augustus 2017

Proteïne uit Planten

“Waar haal jij je eiwitten vandaan? ”, is waarschijnlijk de meest gestelde vraag aan vegetariërs en veganisten. En ook ik moet bekennen dat ik lange tijd gedacht heb dat dat een stuk lastiger is dan wanneer je dierlijke producten eet. Vele malen sprak ik cliënten in mijn praktijk die geen dieren meer wilden eten, maar geen antwoord konden geven op die eerste vraag. Wanneer je echter alleen voedingsmiddelen weglaat en dit niet vervangt door iets anders houd je een incompleet voedingspatroon over. Helaas zag, en zie, ik dat maar al te vaak gebeuren. Overigens niet alleen bij degenen die geen vlees of vis meer willen eten.

Als therapeute is het mijn taak om volwaardige voedingspatronen samen te stellen aan de hand van persoonlijke wensen en omstandigheden.

Van ziekte, zwangerschap, hormonale klachten, gewichtsverlies, (top)sport, allergieën tot vegetarische en veganistische voedingspatronen. Het is belangrijk om te kijken welke voedingsstoffen nodig zijn en waar je die dan uit kunt halen. Er bestaat niet één ideaal voedingspatroon, aangezien iedereen andere behoeften heeft. En benodigde voedingsstoffen kunnen (gelukkig) uit meerdere voedingsmiddelen gehaald worden.

Meer en meer verdiepte ik me in plantaardige voedingspatronen. En ik kwam tot de ontdekking dat het helemaal niet zo lastig en ingewikkeld is voldoende proteïne binnen te krijgen als je geen vlees of vis eet. Je moet alleen wel weten hoe. Alleen maar vlees, vis, zuivel en eieren weglaten is niet ideaal en kan zorgen voor tekorten.

Eiwitten zijn van levensbelang. Alles in ons lijf wat geen vet is; botten, spieren, bindweefsel, huid, tanden, alles heeft eiwit nodig. Als ons lichaam een huis zou zijn, zijn eiwitten de bakstenen. Niet voor niks is proteïne afgeleid van het woord ‘protos’ wat ‘eerste’ of ‘belangrijkste’ betekent. Het zijn onze belangrijkste bouwstoffen.  Daarnaast worden eiwitten gebruikt voor ons immuunsysteem en de aanmaak van hormonen.

Anders dan bij een huis heeft je lichaam elke dag nieuwe bakstenen nodig. Lichaamscellen worden dagelijks afgebroken en vernieuwd; hormonen en ons immuunsysteem verbruiken dagelijks eiwitten. Het is helaas niet iets waar we een voorraad van aan kunnen leggen.

Een eiwit vergelijk ik meestal met een kralenketting met verschillende kleuren kralen.

Voedingseiwit wordt door je lichaam afgebroken tot die kralen; de aminozuren.

Er zijn zo’n 20 verschillende aminozuren, waarvan er 9 essentieel zijn. Essentieel wil zeggen dat je lichaam ze niet zelf aan kan maken, deze zullen dus uit je voeding moeten komen.

(Niet essentieel wil zeggen dat je lichaam ze zelf aan kan maken)

Om een lichaamseiwit te kunnen maken moet je lichaam de beschikking hebben over alle essentiële aminozuren. Omdat dierlijke producten en soja alle benodigde aminozuren bevatten worden ze gezien als ‘complete’ eiwitten.

Plantaardige producten zoals granen, bonen, noten en groenten bevatten niet alle benodigde essentiële aminozuren in één product en worden daarom als ‘incompleet’ gezien.

Zo bevatten bonen maar weinig van het aminozuur methionine en granen zijn weer laag in het gehalte lysine. Maar wanneer je die twee combineert heb je evengoed een ‘compleet’ eiwit. Lange tijd werd gedacht dat je dit soort combinaties in één maaltijd moest maken. Nu is het zeker goed om ze in één maaltijd te combineren maar niet persé nodig.  Onderzoek heeft aangetoond dat het voldoende is om te zorgen dat je al je essentiële aminozuren op een dag combineert in verschillende maaltijden. Om het voorbeeld van de bonen en granen aan te houden; wanneer je bij de lunch granen eet en ’s avonds bonen heb je al je benodigde aminozuren binnen.

In het volgende blog zal ik meer vertellen over hoeveel eiwit je nodig hebt, de 'biologische waarde' ervan en welke combinaties je kunt maken om voldoende binnen te krijgen.